مقتحم. [ م ُ ت َ ح ِ ] (ع ص) آنکه بی اندیشه در کاری در می آید.

هذا فوج مقتحم معکم لا مرحبا بهم انهم صالوا النار. (قرآن).

|| بی باک. که از مرگ و گزند نهراسد. که بی ترس و بیم در کاری درآید.جسور. متهور.

تقدیر آسمانی شیر شرزه را اسیر صندوق گرداند ... و شجاع مقتحم را بد دل محترز.
(کلیله و دمنه).

آنگاه آنچه سزای چنو بی عاقبت و جزای چنان مقتحمی تواند بود در باب او تقدیم فرماید.
(کلیله و دمنه).

یکی مکاری مقتحم که غرض خویش به اقتحام حاصل کند و به مکر و شعوذه مسلم ماند.
(کلیله و دمنه).

«اوزار» هرچند شجاعی مقتحم بود، اما مردی سلیم خدای ترس بوده است.
(جهانگشای جوینی).

تولی آن ضرغام مقتحم با لشکری چون شب مُدلَهِم ... برسید.
(جهانگشای جوینی).

|| اختیارکننده.

|| غالب آمده.

|| ظالم.

|| آنکه خوار می شمرد کسی را.

|| ستارۀ فروشونده.
و رجوع به اقتحام شود.

اَرِسطَرخُس. [ اَ رِ طَ خ ُ ] (اِخ) (Aristarchus of Samos) منجم مشهور یونانی، متولد در شامِس. وی در حدود نیمۀ مائۀ سوم قبل از میلاد میزیست. او بر آن بود که کرۀ زمین به دور محور خود و گرد خورشید میگردد و همین فرضیۀ او موجب شد که «کلِه آنت» او را تکفیر کند و نیز ارسطرخس طریقه ای برای محاسبۀ فواصل نسبی زمین به خورشید و ماه کشف کرد و از او رساله ای در این موضوع باقی است که ترجمۀ فرانسه آن در پاریس به سال ١٨٢٣ م. منتشر گردیده است. قِفطی در تاریخ الحکماء (چ لیپسک ص ٧٠) آرد: ارسطرخس یونانی اسکندرانی خبیر بعلم الفلک قیم به مصنف فیه. صنف کتاب حدّ الشمس و القمر. و ابن الندیم آرد: ارسطرخس یونانی اسکندرانی، و له کتاب جرم الشمس و القمر.